Unaprjeđivati reproduktivno zdravlje i oblast ranog rasta i razvoja djeteta - izvještaj za 2021.

U toku 2021. godine Federalno ministarstvo zdravstva pripremilo je Priručnik za tematske predavače u oblasti planiranja porodice. Takođe provedeno je istraživanje na temu „Unapređenje usluga seksualnog i reproduktivnog zdravlja žena u kriznim javnozdravstvenim situacijama COVID-19 na području FBiH” koje je obuhvatilo ispitanike na prostoru Bosansko–podrinjskog i Kantona Sarajevo. Ključne poruke ovog istraživanja ističu da su seksualno i reproduktivno zdravlje i prava od suštinskog značaja za rodnu ravnopravnost i dobrobit žena, te za zdravlje majki, novorođenčadi, djece i mladih. Pružanje usluga seksualnog i reproduktivnog zdravlja je od suštinskog značaja i mora se osigurati ženama i djevojčicama, kao i najsiromašnijoj i najugroženijoj populaciji, posebno u uslovima kakvi su bili u periodu pandemije.

Obzirom da oblast zdravstva spada u podijeljenu nadležnost između FBiH i kantona, teško su dostupni potpuni podaci o promovisanju seksualnog i reproduktivnog zdravlja u kantonima i lokalnim zajednicama. Takođe, ne postoje izvještaji i informacije o rezultatima implementacije Strategije za unapređenje seksualnog i reproduktivnog zdravlja i prava u FBiH za period 2010–2019. godina. U periodu 2016–2019. godina zabilježen je konstantan rast dojenačke smrtnosti. U 2021. godini broj umrle djece do 1 godine (dojenčadi) opao je za 16,8% u odnosu na 2020. godinu.

Dojenačka smrtnost u FBiH

Izvor: FZS, obrada FZZPR

 

U 2020. godini Vlada FBiH je usvojila Strateški plan za unapređenje ranog rasta i razvoja djece u Federaciji BiH 2020-2025. godina u kome su definisani prioritetni pravci djelovanja (dobro zdravlje, adekvatna ishrana, odgovorna njega, prilika za rano učenje i sigurnost).

Prema podacima Federalnog ministarstva zdravstva, u FBiH u 2021. godini u funkciji su bila tri centra za rani rast i razvoj, što je rezultiralo veoma niskom realizacijom usluga u oblasti ranog rasta i razvoja, nekih 20%. Ovako nizak procenat pruženih usluga ukazuje i dalje na potrebu za formiranjem centara za rani rast i razvoj pri domovima zdravlja ili u saradnji sa drugim organizacijama i ustanovama u FBiH koji su akreditovani za pružanje ovih usluga. Istovremeno, potrebno je unaprijediti nomenklaturu usluga i programa edukacije u oblasti ranog rasta i razvoja.

 

KLJUČNI NALAZ

Zabilježen je pozitivan pomak u pripremi politika za oblast ranog rasta i razvoja djece. Opada stopa dojenačke smrtnosti. Potrebno je uspostaviti intersektorsku saradnju u oblasti promocije seksualnog, reproduktivnog zdravlja i prava. Potrebno je nastaviti rad na uspostavi centara za rani rast i razvoj djece, te razvijati indikator o postotku djece sa poteškoćama u razvoju, uzrokovanim lošom prehranom.